الهرمونات المسئولة عن تأخر الإنجاب
كنا اتكلمنا قبل كده وقولنا إن انعدام الحيوانات المنوية فى السائل المنوى ليه 3 أسباب :
- أسباب قبل الخصية .
- أسباب فى الخصية .
- أسباب بعد الخصية .
و انهارده هنتكلم بالتفصيل عن أسباب قبل الخصية و دى المقصود بيها الهرمونات اللى بتتحكم فى ظهور العلامات الذكورية وقت البلوغ و بتتحكم كمان فى انتاج الحيوانات المنوية ، والهرمونات دى لو فيها مشكله اكيد ده هيأثر على الحيوانات المنوية سواء هيسبب نقص أو انعدام في عدد الحيوانات المنوية ، و معنى أنه هيأثر على الحيوانات المنوية يبقى اكيد بيأثر على الإنجاب كمان ، و الهرمونات دى هى :
- هرمونات الغدة النخامية
- هرمونات الذكورة فى الخصية .
- هرمونات E2 او هرمونات الأنوثة فى الخصية .
- خلل الغدة الدرقية ، وده مش بيأثر على عدد الحيوانات المنويه بس ده كمان بيأثر على حركة ونوعية الحيوانات المنوية .
و هنتكلم عن كل هرمون بالتفصيل عشان نفهم كويس ايه تأثيرهم على انتاج الحيوانات المنوية و الإنجاب ، وازاى بنقدر اننا نعالجهم ، و هنبدأ دلوقت بهرمونات الغدة النخامية .
الغدة النخامية بتفرز 3 هرمونات و هما :
- هرمون LH .
- هرمون FSH .
- هرمون البرولاكتين .
طيب امتى اقول ان انا عندى مشكله فى هرمونات الغدة النخامية :
- لو لقينا نقص فى هرمون FSH و LH و ده ليه سببين
- اما ان الغدة النخامية مشتغلتش اصلاّ و عشان كده مدخلناش فى مرحلة البلوغ و ده بيتسبب فى انخفاض فى هرمون الذكورة ، و نقص أو انعدام في الحيوانات المنوية .
- أو أن هرمون البرولاكتين بيتفرز بكميات كبيرة جدا اكتر من النسبة الطبيعية ، وفى الحالة دى هنلاقى نقص فى هرمون FSH و LH ، و ده هيسبب ضعف في انتاج الخصية للحيوانات المنوية
ودلوقتى تعالوا نتكلم اكتر عن هرمون FSH و LH و ايه علاقتهم بتأخر الإنجاب و البلوغ ، و ايه هى الحالات اللى ممكن يحصل فيها حمل بالحقن المجهرى و ايه الحالات اللى ممكن يحصل فيها حمل طبيعى ، و عشان نفهم الموضوع كويس تعالوا نقسمهم لحالات ، ونشوف كل حالة هيكون ايه علاجها .
الحالة الأولى :
لو عملنا تحليل للسائل المنوي ولقينا انعدام فى عدد الحيوانات المنوية وعندنا كمان نقص فى هرمون FSH و LH:
و فى الحالة دى بيحصل :
- أما فشل فى مرحلة البلوغ و ده سببه ان الجزء المسؤل عن انتاج هرمون FSH و LH في الغدة النخامية مشتغلش خالص وعشان كده مدخلناش فى مرحلة البلوغ ولا الخصية بتشتغل و تنتج الحيوانات المنوية .
- او ان الغده النخاميه بتتوقف عن انتاج هرمون FSH و LH بعد البلوغ و بكده الخصية مش هتشتغل و تنتج حيوانات منوية ، و كمان هنلاقى نقص فى هرمون الذكورة ، لأن انتاج الحيوانات المنوية وهرمون الذكورة مرتبط بوجود هرمون FSH و LH .
فى الحالة دى عندنا فرصة ان يحصل حمل طبيعى بس بشرط اننا نعالج مشكلة نقص هرمون FSH و LH فى سن صغير، لان كل ما كان العلاج فى سن صغير كل ما كانت فرص ان الخصية تنشط و ترجع تطلع حيوانات منوية وقت القذف اكبر ،و العلاج هنا بيكون علاج هرموني ، و لازم نبقى عارفين ان العلاج الهرموني بياخد وقت مش اقل من سنه و نص ، و بعد العلاج بنوصل ان يكون فى حيوانات منوية فى السائل المنوى ، و حتى لو اعدادها اقل من الطبيعى ، ممكن يحصل حمل طبيعى لان بسبب العلاج الهرمونى نوعية الحيوانات المنوية بتكون كويسه جدا .
طيب فى حالة بقى اننا مكتشفناش نقص هرمون FSH و LH و انعدام المنوية و فى سن صغير ايه اللى هيحصل
برضو هيكون لسه قدامنا فرصة ان يحصل حمل طبيعى بعد العلاج ، لكن نسبته بتكون اقل من لو عالجنا المشكلة بدرى ، و وقتها ممكن نلجأ للتفتيش الميكروسكوبى ، بعد ما نكون اخدنا العلاج .
يلا دلوقتي نعرف ايه هى الحالة التانية :
لو عملنا تحليل للسائل المنوي ولقينا انعدام فى عدد الحيوانات المنوية وزياده فى هرمون FSH و LH:
هنا احنا معندناش مشكلة في الغدة النخامية ، لكن المشكلة فى الخصية نفسها انها مش قادره تقوم بوظايفها و تنتج الحيوانات المنوية ، و الحل الوحيد عشان يحصل حمل هو التفتيش الميكروسكوبي ، ممكن مانحتجش لعلاج قبل التفتيش الميكروسكوبي ، لكن لو لقينا مشكلة فى نسبة هرمون الذكورة او هرمون البرولاكتين او هرمون E2 فى الخصية ، هنا لازم ناخد علاج الاول لفترة من 3-6 شهور و بعدها نعمل تفتيش ميكروسكوبى
و هنا فى سؤال بسمعه من ناس كتير ، هو مينفعش ناخد علاج نقلل بيه نسبة هرمون FSH و LH ، و بعد كده يطلع حيوانات منوية فى القذف بدل ما نعمل تفتيش ميكروسكوبى ؟
هنا الاجابه هتكون لا ، لان زى ما قولنا من شوية المشكلة هنا مش فى الهرمونات المشكله هنا فى الخصية نفسها ، بمعنى ان الخصية مبتنتجش حيوانات منويه نهائى فهنلاقى ان الغده النخامية بتنتج هرمون FSH و LH بكميات اكبر من الطبيعى ، عشان تنشط الخصية و تخليها تنتج حيوانات منوية ، و لازم تعرف حاجة مهم انك لو روحت لدكتور مش متخصص و كتبلك علاج تقلل بية نسبة هرمون FSH و LH ، فانت كده بتقضى على البؤر المنوية الموجودة في الخصية اللى ممكن تنتج حيوانات منوية و فى الحالة دى مش هيكون فى اى فرصة ان يحصل حمل حتى بالتفتيش الميكروسكوبى .
الحالة التالتة :
لو عندنا زيادة فى هرمون FSH و LH و عندنا حيوانات منوية بس عددها قليل اقل من 10 مليون :
وده معناه ان الخصية فيها كسل وظيفي مش بتقدر تنتج الحيوانات المنوية بكمية طبيعية ، و سبب زيادة نسبة هرمون FSH و LH انه يحفز الخصية و ينشطها عشان تنتج عدد أكبر من الحيوانات المنوية ، و هنا مش بندى اى علاج يزود عدد الحيوانات المنوية ، لان الخصية كده دى اخر امكانياتها في إنتاج الحيوانات المنوية ، لكن ممكن ناخد علاج نحسن بيه نوعية الحيوانات المنوية .
و الحمل هنا بنسبة كبيرة بيكون طبيعى ، و مش بنلجأ للحقن المجهرى غير لو الحمل اتأخر فتره طويله و اعداد الحيوانات المنوية بدأت تقل .
الحالة الرابعة :
لو عندنا زيادة فى هرمون FSH و LH و عندنا حيوانات منوية بس عددها قليل جدا و مش ظاهر فى التحليل :
والمشكلة هنا ان انتاج الخصية للحيوانات المنوية بيكون قليل جدا ، و حلنا الوحيد هنا اننا نعمل حقن مجهرى ، و بعده نعمل تجميد للحيوانات المنوية ، لان ممكن ان عدد الحيوانات المنوية يوصل للصفر فى اى وقت .
الحالة الخامسة :
لو عندنا نقص فى عدد الحيوانات المنوية و دوالى على الخصية ، وكمان زيادة فى هرمون FSH و LH :
فى الحالة دى لو حجم الخصيتين اصغر من الطبيعى هيكون فى فشل في وظايف الخصية ، وبنسبة كبيرة مش هنحتاج نعمل عملية نعالج بيها دوالى الخصية ، و لو عملناها فده بيكون عشان نحسن من نوعية الحيوانات المنوية مش عشان نزود عددها ،و هنا بيكون عندنا فرصة كبيرة جدا ان يحصل حمل طبيعى بعد فترة علاج ، و لو محصلش حمل وقتها ممكن نلجأ للحقن المجهرى .
الحالة السادسة :
لو عندنا نقص أو انعدام فى عدد الحيوانات المنوية و معاه نقص فى هرمون FSH :
و دى تعتبر من الحالات النادرة ، فى الحالة دى هنلاقى حجم الخصية بيكون كويس جدا ، هرمون الذكورة و هرمون LH نسبتهم كويسة ، بس المشكلة ان هرمون FSH نسبته اقل من الطبيعى ، هنا كل اللى هنعمله اننا ناخد علاج هرمونى نعوض بيه نقص هرمون FSH ، و بعد العلاج بيطلع حيوانات منوية فى القذف و بيحصل حمل طبيعى
أما الحالة السابعه و الاخيرة :
لو عندنا نقص فى الحيوانات المنوية ، و نقص فى هرمون LH و هرمون الذكوره
و دى كمان من الحالات النادره ، و بيكون فيها عدد الحيوانات المنوية فى القذف قليل عن الطبيعى ، و هنا بناخد حقن LH او حقن HCG عشان نعوض بيها نقص هرمون LH ، و بعد العلاج بيبدء عدد الحيوانات المنوية يزيد ، وبيحصل حمل بشكل طبيعي .
- و فى هنا معلومة مهمة ناخد بالنا منها مش معنى اننا قولنا ان فى نقص فى هرمون الذكورة ، يبقى لو رحنا اخدنا حقن هرمون الذكورة كده المشكلة هتتحل ، لا انت كده هتكون بتزود المشكلة مش بتحلها ، لان الحقن دى هتتسبب أن إنتاج الحيوانات المنوية يقف خالص فى الخصية ، فاللى المفروض نعمله اننا ناخد حقن LH او حقن HCG اللى هتنشط الخصية وده هيخلى إنتاج الحيوانات المنوية يزيد و هيزود كمان نسبة هرمون الذكورة بشكل طبيعى .
و لو عاوز تعرف معلومات اكتر عن اضرار حقن هرمون الذكورة نقدر نشوفها من هنا
اما لو عاوز تعرف باقى المشاكل الهرمونية اللى بتأثر على الإنجاب هيكون من هنا
و لو احتجت تتواصل معانا و نحجزلك معاد مع دكتور اسامه محمد البكل مدرس واستشاري طب وجراحة أمراض الذكوره وتأخر الإنجاب والصحة الجنسية بطب القصر العيني ، تقدر تتواصل معانا على الرقم ده 01018874287