عملية التفتيش الميكروسكوبي لاستخراج الحيوانات المنوية من الخصية
لما بنعمل تحليل للسائل المنوي ، و بنلاقى ان نتيجة التحليل هي انعدام في الحيوانات المنوية ، بنقلق و نقعد نفكر هل ده هيكون ليه علاج ولا كده خلاص مش هقدر اكون اب و يكون عندى اطفال ، و فى مننا اللى بييأس و بيشوف ان ده مستحيل يحصل ، وفى اللى بيفضل يدور على حل ، و بيسمع عن طرق كتير للعلاج و استخراج الحيوانات المنوية ، زى السحب بالإبرة أو العينة العادية أو التفتيش الميكروسكوبى ومش بيكون عارف اى الطريقة اللى هتكون مناسبه ليه و هل فعلا هتجيب نتيجة ولا لأ ، عشان كده خلينا انهارده نتكلم شويه عن التفتيش الميكروسكوبى ، امتى يكون مناسب لينا ، و امتى ميكونش مناسب ، و هنعرف كمان ليه التفتيش الميكروسكوبي من افضل الطرق اللى نقدر بيها نستخرج حيوانات منوية من الخصية .
و عشان نفهم كويس التفتيش الميكروسكوبى هيكون مناسب لينا ولا لأ ، خلينا الاول نعرف
هو احنا بنلاقى ايه لما بنفتح الخصية عشان ندور على الحيوانات المنوية ؟
لما بنيجى ندور على حيوانات منوية في الخصية احنا بيكون قدمنا 3 احتمالات :
- اما اننا هنلاقى حيوان منوى متخلق و سليم بس مش بيقدر انه يخرج بره الخصية وقت القذف ، وده بيكون سببه
- اما انسداد فى القنوات المنويه اللى بتخرج الحيوان المنوى لبره الخصية ،
- او فشل وظيفي بمعنى ان في بؤر منوية قليلة جدا ، فعدد الحيوانات المنويه بيكون قليل و مش بيخرجوا وقت القذف
- او لو عندنا قذف مرتجع بسبب السكر او مشاكل فى الاعصاب او بسبب عمليات بمجرى البول او البروستاتا
- تانى احتمال و هو اننا بنلاقى خلايا منوية يعني ما وصلتش انها تكون حيوان منوي سليم ، و ده سببه ان فى مشكله فى الخصية خلت الحيوان المنوى نموه ميكملش و يقف عند مرحلة معينه ، و هنا احنا مش هنستخرج الحيوان المنوى ده ، لانه فى الحالة دى الحيوان المنوى مش بيكون سليم ومش هيقدر انه يخصب البويضة ، فهنا لازم الاول ناخد علاج لمدة 3 او 6 شهور ونسبة كبيرة من الحالات بتستجيب على العلاج و لما بنفتح مره تانية بنقدر اننا نلاقى حيوان منوى سليم و مكتمل .
- اخر و اصعب احتمال بيقابلنا وهو ، ان الخلايا الام اللى بتصنع الحيوانات المنوية متكونش موجوده اصلاّ ، بس بردو ده مش معناه اننا هنستسلم ، لسه قدمنا امل فى اننا ممكن نلاقى مكان تانى فى الخصية فيه بؤر منوية ، بس قبل ما نفتح مكان تانى بناخد الاول كورس علاجى لمده 6 شهور و بعدها نعيد العمليه .
تعالوا بقى دلوقتى نعرف امتى التفتيش الميكروسكوبى يكون مناسب لينا ؟
- لو كان السبب فى انعدام الحيوانات المنويه هو اننا عندنا متلازمة الكلاينفلتر ، و دى معناها ان فى خلل فى الكروموسومات ، اتسبب فى وجود كروموسوم X زياده و ده هيتسبب فى ان نسبة هرمون الذكوره هتكون قليله جدا ، و انتاج الخصية للحيوانات المنوية هيكون ضعيف جدا او منعدم ، وقتها بنعمل التفتيش الميكروسكوبى عشان ندور على خلايا منويه سليمة وبؤر منوية ، و التفتيش الميكروسكوبى هنا بيكون هو الحل الوحيد اللى نقدر نستخرج بيه حيوانات منوية من الخصية ، وده لان حجم الخصية بيكون صغير جدا و انسجتها بتكون ضعيفه و هنا ماينفعش اننا نقص من الانسجة زى ما بنعمل فى الجراحة العاديه ، لان كده هنكون بنضر الخصية اكتر ، ده غير ان احتمالية اننا نلاقى الخصية شغاله و بتنتج حيوانات منوية بيكون ضعيف ، عشان كده لازم نعمل تفتيش ميكروسكوبى عشان نكون قادرين اننا ندور فى كل الخصية على انابيب منوية تكون منتفخة و بيكون احتمالية وجود حيوانات منوية بيها كبيرة
بس هنا لازم قبل العمليه ناخد علاج هرمونى ننشط بيه الخصية و يزود من احتمالية اننا نلاقي حيوانات منوية بالخصية ، و بعدين نعمل التفتيش
وخلينى بردو اوضحلك نقطة تانية ، ان متلازمة الكلاينفلتر مش هتتنقل للجنين لان فى ناس كتير بتفتكر انه مدام هى مشكلة جينية يبقى هتتنقل للطفل ، وده مش صح لاننا قولنا فوق ان الخليه المنوية اللى تقدر انها تنتج حيوان منوي نقدر نلقح بيه بويضة و يكون جنين ،لازم تكون خليه سليمة او قدرت تتخلص من الكرموسوم الزياده و معنى كده ان الحيوان المنوي سليم ، و بكده مش هيكون فى اى ضرر على الجنين .
ولو عايز تعرف اكثر عن متلازمة كلاينفلتر وطرق علاجها ، اسمع الفيديو ده مع الدكتور اسامة البكل.
و عشان نكون متأكدين ان السبب فى انعدام الحيوانات المنوية هو الخلل الجينى فى الكرموسوم Y ، لازم نعمل تحليل مهم و هو، تحليل Y chromosome microdeletion وده تحليل بنقيم منه مجموعه من الجينات الموجوده على كروموسوم Y ، و بكده هنقدر نحدد الخلل موجود فى اى منطقة من اللى اتكلمنا عنهم من شويه ن و اللى على اساها هنحدد هل فى خلايا منوية ولا لأ
- لو حاولنا قبل كده اننا نستخرج حيوانات منويه من الخصية سواء بالابره او بالعينه العادية و ملاقيناش حيوانات منويه ، وقتها هيكون حلنا الوحيد اننا نعمل العمليه للمره التانيه بالتفتيش الميكروسكوبى عشان نقدر اننا نفحص الخصية كلها كويس و بكده نضمن ان العمليه ممكن تنجح ونلاقى حيوانات منوية ، بس لازم قبل ما نعمل العمليه هنا نكون اخدنا علاج هرمونى لفتره متقلش عن 3 شهور عشان نكون نشطنا الخصيه و زودنا من انتاجها للحيوانات المنويه .
- لو كان عندنا تليف شديد فى انسجة الخصية الطريقة الوحيده اللى نقدر نستخرج بيها الحيوانات المنويه هنا هى التفتيش الميكروسكوبى ، لان وقتها مش هنقدر نستخرج الحيوانات المنويه بطريقه السحب بالابره لاننا مش هنقدر نطلع اى انسجة او حيوانات منوية فى الابره ، و ممكن لو دخلنا و طلعنا الابره اكتر من مره نتسبب فى جرح للشرايين او الاورده ، ولانقدر اننا نستخرج الحيوانات المنويه بالعينه العادية لان ده هيخلينا نقص جزء كبير من انسجة الخصية السليمة و بكده هنكون بنضر الخصية و بنزود من تليف الانسجة .
- لو كان عندنا زياده فى نسبة هرمونات الغده النخامية ، ده معناه ان الخصية فيها مشكلة و ممكن تكون مش بتنتج حيوانات منوية ، وفى الحالة دى بنضطر نلجأ للتفتيش الميكروسكوبى عشان ندور فى كل الخصية على الانسجة و الانابيب اللى ممكن يكون فيها حيوانات منوية .
- لو كنا لاقدر الله مصابين بأمراض سرطانيه ، و هنضطر بسببها اننا ناخد جلسات علاج اشعاعى او كيميائى لفترات طويله و بجرعات كبيره ، وقتها العلاج ده هيأثر على الخلايا و البؤر المنوية لان الخلايا المنوية بتكون خلايا سريعه الانقسام و التكاثر زى الخلايا السرطانيه ، و هنا العلاج الكيميائى او الاشعاعى هيبدء انه يهاجم الخلايا المنوية لانها بالنسباله زى الخلايا السرطانية و ده هيتسبب فى موت الخليه المنويه ،
و فى الحالة دة عشان نقدر نعمل التفتيش الميكروسكوبى لازم يكون بعد 5 سنين على الاقل من وقت اخر جلسة علاج كيميائى او اشعاعى و هنا احنا بنعمل العمليه و احنا حاطين فى حسبتنا شويه احتمالات وهى :
- اما انناهنلاقى خلايا منوية سليمة نقدر نطلع منها حيوان منوى سليم نعمل بيه حقن مجهرى .
- او ان نلاقى خلايا منوية بس اتأثرت بالعلاج الاشعاعى وحصل فيها مشكله فى الكروموسومات ، وده ممكن يسبب تشوه فى الاجنة .
- او للاسف مش هنلاقى اى خلايا منوية ووقتها مش هيكون عندنا فرصه اننا نعمل حقن مجهرى ، لان مش هيكون عندنا حيوانات منوية نلقح بيها البويضة .
و عشان كده ديماّ بننصح ان لو هناخد علاج اشعاعى او كيميائى بجرعات كبيره و لفترات طويله ، لازم قبل ما نبدء العلاج نكون عاملين تجميد للحيوانات المنوية ، و خلينى اقولك ان تجميد الحيوانات المنوية اجراء سريع جدا مش بياخد وقت و مش هيعطلك عن بداية العلاج الاشعاعى او الكيميائى ، و هنقدر نحافظ بيه على حيوانات منوية سليمه نقدر نعمل بيها حقن مجهرى .
- لو كان فى مشكله سببت تشوه خلقى او وراثى فى الحيوانات المنويه ، وقتها للاسف مبيكونش فيه علاج ، بكون لازم اننا نعمل تفتيش ميكروسكوبى عشان نطلع حيوانات منويه ، و نحاول اننا ننتقى منها حيوان منوى سليم نقدر نعمل بيه حقن مجهرى ، وهنا بيكون فرص اننا نلاقي حيوانات منوية سليمة فى الخصية بتكون قليله شوية .
و دلوقتى بعد ما عرفنا امتى المفروض اعمل التفتيش الميكروسكوبى ، خلينا نعرف
ليه التفتيش الميكروسكوبى من افضل الاجراءات اللى اقدر استخرج بيها حيوانات منوية
- اولا التفتيش الميكروسكوبى بيخلينا نقدر ندور فى الخصيه كلها فى نفس العمليه ، ودى حاجة صعبه جدا اننا نعملها بأى طريقة تانيه لان كل خصية بتتكون من 250 جزء و كل جزء بيكون فيه من انبوبه الى 4 انابيب منوية و ده معناه ان المساحة و عدد الانابيب اللى بندور فيها على حيوانات منوية كبير جدا ، فالطريقة الوحيده اللى نقدر نوصل بيها لكل الانابيب دى فى عملية واحده هى التفتيش الميكروسكوبى
- ده غير ان التفتيش الميكروسكوبى بيخلينا نكبر الجزء اللى بنشتغل فيه من 15 ل 40 ضعف عن الطبيعى ، و التكبير ده بيفدنا فى :
- اننا نميز كويس الانابيب المنتفخة اللي احتمال وجود حيوانات منوية فيها بيكون اكبر و نبعد عن الانابيب المنكمشة اللي احتمال وجود حيوانات منوية فيها بيكون قليل .
- كمان بنقدر بسبب التكبير ده اننا نبعد خالص عن الشرايين اللى بتغذى الخصية بالدم و بكده مش هيكون فى نزيف و لا ضرر فى الخصية بعد العملية .
- بسبب التكبير بنقدر اننا بس نسحب الانابيب المنتفخة من غير ما نقص النسيج كله ، وبكده نكون اخدنا العينه اللى محتاجنها و كمان حافظنا على انسجة الخصية ، لان الخصية مش بيكون عندها القدره انها تجدد او تنتج الانسجه دى مره تانية ، و كمان قللنا من النزيف اللى ممكن يحصل بسبب قطع الانسجة .
طيب امتى منقدرش نعمل التفتيش الميكروسكوبى ؟
الحالة الوحيده اللى منقدرش فيها نعمل التفتيش الميكروسكوبى او اى طريقة تانيه من طرق استخراج الحيوانات المنويه ، لما ميكونش فى اصلا بؤر منويه ، هنا مش هيكون فى اصلا انتاج للحيوانات المنوية ، وده للاسف مش بيكون ليه علاج ، وده بيحصل بسبب :
- لو كان عندنا حذف جينى كامل للمجموعة (A) او B من الكروموسوم Y ، لان ده معناه ان مفيش اصلا خلايا منوية تقدر تنتج حيوان منوى ، و بكده هيكون فى انعدام للحيوانات المنوية و مش هنلاقى حيوانات منوية لو عملنا تفتيش ميكروسكوبى
- او لو حصل للخصية ضمور كامل بسبب انها كانت خصية معلقة و اتأخرنا فى اننا ننزلها لكيس الصفن
- او لو كنا اتصبنا بسرطان فى الخصيتين و اضطرنا اننا نستأصلهم
- او لو حصل التواء فى الخصيتين و ملحقناش اننا نعالجة .
ولو عايز تعرف اكثر عن الحالات اللي حتي التفتيش الميكروسكوبي مش حل وعلاج ليها ، اسمع الفيديو ده مع الدكتور اسامة البكل.
و دلوقتى لو عاوزين نعرف اكتر عن الطريقة الثانية وهي سحب عينة الحيوانات المنوية بالإبرة اضغط هنا